12 maja 2016 14:52
O historii szkoły w Łaszczówce -
na tle rysu historycznego naszej miejscowości.
Autor: Katarzyna Warmińska - Mazurek
Łaszczówka położona jest na południowy – wschód od Tomaszowa Lubelskiego. Od zachodu droga prowadząca do Tomaszowa Lubelskiego (ul. Tomaszowska), od wschodu (ul. Wiejska) prowadząca w kierunku Rudy Wołoskiej i Przeorska oraz dawnej wsi Sznury (dzisiaj ul. Szopena w Tomaszowie Lubelskim). Droga ta prowadzi również do rezerwatu geologicznego „Piekiełko”. Łaszczówka leży na gruntach piaszczystych, ze wszystkich stron otaczają ją łąki i pola uprawne, a od południa las. Również od południa do wsi przylegają stawy, które zasilane są ze źródeł zwanych Harasimką (Harasinką).
Najstarsze ślady bytności ludzi na terenie dzisiejszej Łaszczówki pochodzą z czasów kultury łużyckiej, czyli jeszcze sprzed początków naszej ery. Pierwsze wzmianki o istnieniu miejscowości oraz lokacji miasta pochodzą z pierwszego dziesięciolecia XVII w., kiedy to Florian Łaszcz Nieledewski rozpoczął organizację Nowego Łaszczowa (dzisiaj Łaszczówka), na gruntach swojej wsi Rudy Wołoskiej. Łaszczówka wraz z okolicznymi ziemiami była do XX w. wsią dziedziczną, należała kolejno do rodziny Łaszczów, później, Fredrów, Radeckich, Kurdwanowskich, Hulewiczów i Kiwerskich. W początkach swojego istnienia przez miejscowość przebiegał główny trakt łączący Zamość ze Lwowem. Dopiero w XIX w. droga ta zaczęła prowadzić przez Bełżec i tak pozostało do dziś.
Centrum dzisiejszej wsi, układem zabudowy sugeruje dawną formę rynku, który upamiętniono w nazwie ul. Rynek, dawnej północnej pierzei głównego placu. Dziś w centrum wsi stoi kościół wzniesiony w 1983 r., od 1992 r. parafialny. Okoliczności budowy pierwszego kościoła w Łaszczówce nie są znane. Prawdopodobnie istniał już w końcu XVII w. Według źródeł w XVIII w. istniał kościół parafialny drewniany. Więcej o jego wyglądzie nie wiemy. Według tradycji znajdujący się w dzisiejszej świątyni parafialnej obraz z ołtarza głównego miał pochodzić z dawnego kościoła. Parafia działająca przynajmniej od połowy XVIII w. przestała istnieć pod koniec tego wieku, zapewne wówczas Łaszczówka straciła także prawa miejskie.
W Łaszczówce istniał dwór drewniany, rozebrany w 1983 r. Wzniesiony został najprawdopodobniej w początkach XIX w. i był przynajmniej drugim dworem jaki wzniesiono w miejscowości. Od połowy XX w. budynek dworski przejęła szkoła i odbywały się tam lekcje. Pod koniec XIX w. do dworu należały wsie Sznury, Sznury i Majdan Górny oraz dwa młyny, pola uprawne, łąki i las, wspominany jest też browar.
Lata wojen światowych minęły dla wsi stosunkowo spokojnie. Podczas pierwszej z nich spłonęło kilkanaście gospodarstw, podczas jednej bitwy. W czasie II wojny światowej we wsi kwaterowali żołnierze niemieccy.
Od lat 30. XX w. w centrum wsi funkcjonował sklep. W 1957 r. oddano do użytku nową remizę strażacką działającej od kilku lat Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1955 r. w Łaszczówce zakończono budowę linii elektrycznej. We wsi działało Koło Gospodyń Wiejskich, koło teatralne. W 1977 r. założony został zespół śpiewaczy „Sąsiadeczki”. W latach 60. XX w. przystąpiono do budowy zalewu i zabudowań kompleksu rekreacyjnego, który funkcjonował do lat 70., później stawy zostały przejęte przez Spółdzielnię Rolną. W początkach lat 80. XX w. przystąpiono do budowy Domu Strażaka. W budynku tym, którego budowę ukończono w 1985 r., do dziś mieści się szkoła, biblioteka, oczywiście remiza strażacka, a także siedziba klubu sportowego, sklep, pomieszczenia służą też inicjatywom i spotkaniom społeczności wiejskiej.
Od 2 poł. XIX w. w Łaszczówce działała szkoła, założona przez władze carskie. Z tego czasu pochodził też drewniany budynek szkoły, rozebrany w latach 90. XX w., umiejscowiony na terenie stanowiącym dzisiaj część boiska przy Zespole Szkół w Łaszczówce. Jak podaje kronika szkolna szkoła rosyjska nie cieszyła się dużą frekwencją, zwłaszcza latem. Chodzili do niej tylko chłopcy. Powołana była dla wsi Łaszczówka, Sznury oraz Ruda Wołoska.
Od 1916 r. w Łaszczówce działa szkoła polska powstała z inicjatywy mieszkańców wsi Łaszczówka i Sznury. Polska szkoła działała w starym budynku. Można przypuszczać, że placówka funkcjonowała nieprzerwanie w latach między wojennych, o czym świadczą dostępne dokumenty. W 1926 r., pracę podjęła nauczycielka Kazimiera Borekówna inicjatorka wielu działań angażujących społeczność wsi i autorka pierwszej kroniki szkolnej.
Do II wojny światowej zajęcia odbywały się tylko w jednym budynku, gdzie w sali uczyły się dzieci z różnych roczników. W roku szkolnym 1937/1938 r. w Łaszczówce uczyło się 85 dzieci. W roku szkolnym 1945/1946 do szkoły w Łaszczówce uczęszczało 77 dzieci. Po wojnie szkoła częściowo przeniosła się do budynku dworskiego. Od 1953 r. jej kierownikiem był Mieczysław Fuks. Pod koniec lat 50. XX w. szkoła powiększona została do siedmiu klas. W latach 80. XX w., po wybudowaniu Domu Strażaka, szkoła została przeniesiona do nowych sal. Funkcję dyrektora sprawował wówczas Stanisław Lipowiec, który znacząco zaangażowany był w prace przy wznoszeniu budynku. W starej szkole, do początku lat 90. XX w., mieściła się tzw. zerówka. Obecnie szkoła funkcjonuje jako Zespół Szkół Publicznych, gdzie działa oddział przedszkolny, szkoła podstawowa oraz gimnazjum.
Nauczyciele szkoły w Łaszczówce w latach 1916-2016
1. Maria Górniakówna 1916 do 1918 ( zmarła na tyfus )
2. J. Kotulska (brak imienia w posiadanych dokumentach) 1918 do (prawdopodobnie 1919)
3. Edward Witkowski (prawdopodobnie 1919 do 1921)
4. Aniela Głowaczówna (prawdopodobnie 1921) do 1923
5. Wanda Fedorowiczówna 1.09 1923 – 1.08 1926
6. Kazimiera Borykówna (zakłada kronikę szkoły) 1.08 1926 – 1.06 1942
7. Stanisława Karasiówna 1.09.1942 -1.06 1944
8. Wanda Wyrobcowa 1.091944 – 1.12. 1945
9. Zofia Jakubowska 1.12.1945 – 31.08.1953
10. Halina Wojtowicz 15.10. 1947 – 31.08. 1953
11. Mieczysław Fuks 1.09. 1953 – 31.08. 1971
12. Anna Fuks 1.09.1953 – 31.08. 1971
13. Czesława Nowak 1.09.1950 – 20.02.1976
14. Helena Głuszko-Domańska 1.09.1957 – 23.06.1989
15. Maria Drążek 1.09.1958 – 31.08. 1966
16. Stanisława Ważna 1.09.1966 – 31.08.1978
17. Alicja Matuszek 1.09.1966 – 31.08.1971
18. Maria Ciećko-Biszczad 1.09.1968 – 31.08.1978
19. Alicja Słoboda 1.09.1969 – 1.02.1970
20. Zofia Pasieczna-Wojciechowska 1.09.1970 -31.08.1999
21. Stanisław Lipowiec 1.09.1971 – 1.04.1991
22. Kazimiera Lipowiec 1.09.1971 – 22.06.1991
23. Stefania Kania 1.01.1972 – 31.08.1975
24. Kazimiera Gargoła 1.09.1975 – 31.08.1976
25. Stanisław Kurylak 17.03.1976 – 30.04.1976
26. J. Ratyna 9.02.1979 – 13.06.1979
27. Marta Rybicka 3.12.1979 – 7.06.1980
28. Jerzy Kęczkowski 1.09.1981 – 31.08.1984
29. Elżbieta Głuszko – Baydak 1.09.1982 – 31.08.1986
30. Barbara Gromek-Gumiela 1.09.1982 – 31.08. 2015
31. Danuta Kiszczuk 1.09.1982 – 31.08.2015
32. Urszula Gałan - Floraszek 1.09.1993 pracuje nadal
33. Ryszard Probola 1.;09.1983 – 31.05.1996
34. Elżbieta Tor-Korczyńska 1.09.1983 – 31.08.1993
35. Bogusława Probola 1.09.1984 pracuje nadal
36. Małgorzata Trybalska 1.09.1984 – 1.11.1985
37. Wiesław Wawryszczuk 1.09.1985 – 31.08.1991
38. Józef Augustyniak -dyrektor 1.09.1986 pracuje nadal
39. Teresa Palak-Gawęda 1.09.1986 pracuje nadal
40. Maria Różycka 1.09.1986 – 31.08.2007
41. Danuta Wawrzusiszyn 17.12.1987 – 24.06. 1988
42. Teresa Czapla-Furman 1.09.1990 pracuje nadal
43. Anna Kowal 1.09.1990 – 5.12. 1990
44. Wiesław Jarczak 1.09.1990 – 22.06.1991
45. Jadwiga Joniec 1.10.1990 – 22.06.1991
46. Andrzej Nowosielecki 1.09.1991 – 31.08. 2001
47. Weronika Nizio 1.09.1991 – 24.06.1992
48. Elżbieta Okoń 1.02.1992 – 24.06.1993
49. Andrzej Świątek 1.09.1992 – 31.08.1996
50. Beata Radaj-Hostyńska 1.09.1992 pracuje nadal
51. Ks. Józef Flis 1.09.1992 – 31.08.1996
52. Katarzyna Atalska 1.09.1994
53. Mariusz Kwarciany 4.051994 – 10.06.1994
i 8.05.1995 – 9.06.1995
54. Jolanta Piwko 1.09.1996 – 31.08.2000
55. Halina Michałuszko 1.09.1996 pracuje nadal
56. Ryszard Ecker 1.09.1996 – 31.08.2001
57. Ks. Tadeusz Sochan 1.09.1996 – 31.09.1999
58. Irena Kusz 6.05.1996 – 7.06.1996
59. Małgorzta Szymani 1.09.1997 – 31.01.1998
60. Anna Sachajko 1.09.1997 – 31.08.1999
61. Jolanta Samulak 1.09.1997 – 31.10.1997
62. Anna Lachowska 1.05.1997 – 30.06.1997
63. Anna Momot 1.05.1998 – 10,06.1998
64. Anna Żujewska 1.02.1999 – 31.01.2000
65. Ks. Jerzy Kołtun 1.09.1999 – 31.08.2007
66. Agata Samek 4.05.1999 – 11.06.1999 I 1.09.2003 – 3.02.2003
67. Małgorzata Nowosielecka 1.09.2003 – 31.08.2005
68. Joanna Kielar 1.09.2003 pracuje nadal
69. Agnieszka Kuceł 1.09.2004 pracuje nadal
70. Agnieszka Walczewska 1.09.2004 pracuje nadal
71. Paweł Przytuła 1.09.2004 pracuje nadal
72. Teodozja Pitura 1.09.2004 – 31.08.2005
73. Anna Śliwa-Ralska 1.09.2004 – 31.08.2005 i 1.09.2015 pracuje nadal
74. Barbara Zubiak 1.09.2004 – 31.08.2007
75. Mirosław Dewódzki 1.09.2004 – 31.08.2010
76. Iwona Pisklak 1.09.2005 – 31.08.2006
77. Anna Gozdek 1.09.2006 – 31.08.2008
78. Robert Myszka 1.09.2006 – 31.08.2008
79. Barbara Czubek 1.09.2007 – 31.08.2012
80. Wioletta Prus 1.09.2007 – 31.08.2009
81. Mariola Towgin 1.09.2008-31.08.2009 i 12.10.2009 – 31.03. 2010
82. Ks. Jarosław Przyczyna 1.09.2007 pracuje nadal
83. Grzegorz Górecki (Piszcz) 1.09.2008 pracuje nadal
84. Renata Krawczyk 1.09.2008 pracuje nadal
85. Anna Pańczyna 1.09.2009 pracuje nadal
86. Iwona Zubrzycka 1.09.2009 pracuje nadal
87. Kinga Dąbrowska 1.09.2010 pracuje nadal
88. Anna Nowosielecka 19.09.2011- 30.06.2012
89. Mateusz Stefanik 1.09.2011 – 31.08.2012
90. Agnieszka Wawrzusiszyn 1.09.2012 pracuje nadal
91. Bożena Żółkiewska 1.09.2012 pracuje nadal
92. Anna Cielniak 1.09.2012 pracuje nadal
93. Katarzyna Krawczyk 13.02.2012 – 30.06.2012
94. Marta Kot 1.10.2012 – 31.08.2013
95. Anna Abramczyk 1.09.2013 – 23.10.2014
96. Agnieszka Delmanowicz 1.02.2013 – 31.08.2013
97. Aleksandra Krawczyk 1.09.2013 – 31.08.2014
98. Dorota Puźniak 1.09.2013 – 23.10.2014
99. Iwona Gardias 1.09.2014 pracuje nadal
100. Anna Sidor 1.09.2015 pracuje nadal
101. Anna Nieśpiał 1.09.2015 pracuje nadal
102. Katarzyna Świderek 1.09.2015 – 29.02.2016
Nauczyciele szkoły filialnej w Rudzie Wołoskiej
1. Janina Roczniak 1.08.1980 – 30.04.1999
2. Bogusława Banasiuk 1.09.1986 – 31.08.2000
3. Krystyna Zatorska 1.05.1998 – 31.08.2012
4. Aneta Bender 1.09.2000 – 31.08.2012
5. Dorota Traczyk 1.09.2010 – 31.08.2012
Pracownicy administracji i obsługi
1. Elżbieta Nowosielecka 2.11.2006 – 15.09.2014
2. Magdalena Probola 1.02.2013 pracuje nadal
3. Marta Bulicz 22.10.2014 – 13.11.2015
4. Mirosław Krupa 1.12.2011 pracuje nadal
5. Paweł Babiarz 1.09.2012 pracuje nadal
6. Józef Śledź w latach 60-tych i 70-tych
4. Stefania Śledź w latach 80-tych do 1983
7. Maria Krupa 1.09.1983 – 15.08.1999
8. Stanisław Bezłada 01.09.1985 – 2000r.
9. Teresa Krupa Luty 2000 – kwiecień 2000
10. Barbara Krupa - Cymbała 15.08.1991 pracuje nadal
11. Elżbieta Jędrzejewska 1.10.1995 -5.04.1996 i 15.09.1999 pracuje nadal
12. Jerzy Podoba 1.03.1997 – 31.08.2012 i 1.10.2014 pracuje nadal
13. Barbara Kobielarz
Pracownicy sezonowi w latach 1983-2004
1. Jan Pochodeńko
2. Stanisław Śledź
3. Marian Wajda
4. Tadeusz Matysik
5. Marian Panek
6. Jerzy Kuks
7. Adam Krawczyk
8. Józef Bielak